خطای توجیه تلاش از ارزش گذاری نادرست برای آنچه با تلاش یا رنج زیاد به دست می‌آید ناشی می شود. انسان ناخودآگاه هر چه بیشتر برای به دست آوردن یا نگهداری چیزی رنج و زحمت بکشد هر چه بیشتر برای آن چیز ارزش قائل خواهد شد.

یکی از دلایل آن این است که مغز انسان از تناقض و عدم توازن بین کار و نتیجهٔ کار پرهیز می‌کند، هیچ‌کسی نمی‌خواهد برای چیزی کم ارزش، وقت و زحمت زیادی صرف کند. پذیرش اینکه وقت، رنج یا تلاش زیادی برای رسیدن به چیزی کم ارزش صرف شده باشد ذهن را دچار تناقض شدید می‌کند برای همین ذهن ناخواسته و فریبکارانه ارزشی متناسب با میزان تلاش برای آنچه به دست می‌آید قائل می‌شود. این خطا یک شکل آشکار و معمول از خودفریبی است. برای دوری از این خطا باید صرفاً نتایج کار خود را بدون در نظر گرفتن هزینه و تلاشی که برایش انجام داده‌اید ارزیابی کنید یا از دیگران بخواهید که ارزیابی کنند.

برای مثال یک مدیر ممکن است با یک طرح بد به کار خودش ادامه بدهد چون برای رسیدن به این طرح وقت و هزینه بسیار زیادی صرف کرده‌است. یا در مورد عضویت در کانون‌ها و گروه‌ها می‌توان گفت هر چه پذیرفته شدن در آزمون ورودی سخت‌تر باشد اعضای گروه ارزش بیشتری برای عضویت خود در نظر خواهند گرفت.

برای تصمیم گیری بهتر می توانید از گزینه استفاده کنید.